Hoe kun je in een versteende en verdichte stad als Haarlem tóch ruimte maken voor ‘de beweegvriendelijke omgeving’. Dat was het centrale onderwerp op het symposium ‘Naar een beweegvriendelijk Haarlem’, geïnitieerd door CIOS Haarlem Hoofddorp en sv Alliance ’22. Dat leverde een bijeenkomst op vol grote vergezichten én kleine, relatief snel te realiseren ideeën.
Het idee voor deze bijeenkomst begon bij Hans Gootjes, directeur van het jubilerende CIOS (75 jaar). Hij zag tussen het CIOS-gebouw en de naastgelegen IJsbaan Haarlem een strookje onbenutte ruimte, met woekerend gras en ‘opslag’ van containers en materialen. Aan de andere kant zag hij bij het Kennemer Sportcenter vrijwel uitsluitend asfalt voor parkeerplaatsen. Gootjes: “We leiden professionals op die mensen moeten stimuleren tot sporten en bewegen. Ook komt er – gelukkig – steeds meer aandacht voor ‘leefstijl als medicijn’. Maar als de buitenruimte vervolgens niet uitnodigt tot bewegen, of zelfs onveilig is… Dat zou toch anders moeten!?”.
Gelijkgestemden
Gootjes vond een gelijkgestemde in Robert Graat, voorzitter van sv Alliance ’22. Al pratend ontstond het idee om ook andere partijen te betrekken rondom de ‘Sport- en Beweegboulevard’ – pakweg het gebied rondom de Randweg. Daaromheen zijn immers, van Alliance ’22 tot en met het Noordersportpark, al volop sportvoorzieningen aanwezig. De opzet van het symposium was om daar meer verbindingen te leggen, op zoek te gaan naar nieuwe ideeën en dit vervolgens om te zetten in een ‘kansenkaart’.
Om dat denkproces op gang te helpen, stelden de deelnemers van het symposium zichzelf voor aan de hand van een foto en een 30-seconden pitch met hun wens of droom langs die Sport- en Beweegboulevard. Dat varieerde van semi-overkapte sportfaciliteiten, het weghalen van hekken en het plaatsen van basketbalpalen tot en met een ‘pianotrap’ en een groen parcours voor lopers en fietsers a la de ‘Jardín del Turia’ in Valencia. Meerdere deelnemers noemden het ondertunnelen van de Westelijke Randweg als dé optie om ruimte te maken voor zowel groen als sport en bewegen. Een ambitieus plan dat ook later op de avond meermaals terugkwam.
Doorfietsroute
Sportwethouder Eva de Raadt gaf namens de gemeente Haarlem aan welke ontwikkelingen al op stapel staan. Zoals het maken van een ‘doorfietsroute’ langs de Randweg en het daarvoor benodigde aanpakken van de Lodewijk van Deijssellaan en de Pim Mulierlaan. Maar ook de herindeling van de sportvelden aan de Kleverlaan, met onder meer nieuwe velden voor korfbalvereniging HKC Haarlem en een slimmere indeling, zodat mogelijk ruimte komt voor een derde veld. Eva de Raadt gaf aan dat ze benieuwd was naar de ideeën op deze avond en benadrukte het belang om gezamenlijk op te trekken.
Vervolgens was het de beurt aan stedenbouwkundig bureau Urhahn, dat vanuit andere projecten/gemeenten ervaring heeft met ‘de beweegvriendelijke stad’. Ad de Bont schetste de landelijke ontwikkelingen, bijvoorbeeld de opkomst van urban sports, de ‘herontdekking’ van de buitenruimte in coronatijd en de teruglopende beweeguren en -diversiteit onder kinderen. Martijn van Eck, specialist sportinfrastructuur van ingenieursbureau Kragten, vulde aan door te vertellen wat ‘veelzijdig bewegen’ inhoudt én met welke hoeveelheid van zaken daarbij rekening gehouden moet worden. Voor het faciliteren zijn in ieder geval nodig: hardware (o.a. locatie/faciliteiten), software (programmering/organisatie) en orgware (onderhoud/financiën).
Concretisering
Wendy van Kessel, eveneens van Urhahn, presenteerde als eerste aanzet een aantal kansen in het gebied. Van het meer zichtbaar maken van sport op ‘afgesloten’ binnen-locaties, tot het openstellen van het terras van de sportclub voor fietsers en het inzetten van ‘het water’ als beweegruimte. Aan de deelnemers van het symposium werd gevraagd deze kansenkaart aan te vullen én aan te geven welke gebieden/ideeën zij als kansrijk zagen. Hier volgden vijf onderwerpen uit die in groepen verder werden doorgesproken om tot een eerste aanzet voor concretisering te komen (zie onder).
Zo leverde deze avond veel inspirerende ideeën op, waarbij zowel kansen als praktische bezwaren werden uitgewisseld. Hans Gootjes sloot af door de hoop uit te spreken dat de energie van de avond kon worden vastgehouden. Hij legde de bal op de stip met de open oproep om vooral vervolg te geven aan de avond. Te beginnen met het verwerken van de ‘opbrengst’ door stedenbouwkundig bureau Urhahn in een kansenkaart die met alle aanwezigen wordt gedeeld.
Quick wins
Een vertegenwoordiger van de gemeente meldde in dat kader dat er 1 miljoen euro is gereserveerd voor het verbeteren van de beweegvriendelijke omgeving. Nu vragen grote projecten natuurlijk om een goed doordacht plan, maar “kom vooral door met snel te realiseren ideeën. Zeker als ze relatief goedkoop zijn lijkt het me goed om ‘quick wins’ snel op te pakken”. Een mooie aanmoediging voor alle aanwezigen om verder aan de slag te gaan. Links en rechts ontstonden bovendien al een aantal ‘coalities’, dus daar horen we ongetwijfeld nog meer van…
Het symposium vond plaats in het gebouw ‘De Mug’ op de campus van het Nova College. Er waren vertegenwoordigers aanwezig van SRO, CIOS Haarlem Hoofddorp, sv Alliance ’22, diverse afdelingen van de gemeente Haarlem, IJsbaan Haarlem, Mendelcollege, Sportsupport, Sportcomplex De Eenhoorn, Team Sportservice, Spaarne College, Staatsbosbeheer, Sport in Haarlem en het Eerste Christelijk Lyceum.
Kansrijke gebieden
- Pim Mulier Sportpark
Op dit sportpark is een ruimteprobleem, terwijl ook de (verkeers)veiligheid te wensen overlaat. Daarbij werd geconstateerd dat een deel van de ruimte (‘ter grootte van een voetbalveld’) als opslag in gebruik is. Kan daar slimmer/efficiënter mee worden omgegaan? Kansen werden verder gezien in het verbeteren van faciliteiten voor (passerende) wandelaars en fietsers en het verhogen van de ‘sportbeleving’.
- Spaarne College/Duinwijck
In dit gebied, een wat merkwaardige ‘taartpunt’ op de kaart, is vooral binnensport. Terwijl de pakweg 1.000 leerlingen van het Spaarne College graag buiten willen sporten. Juist omdat de nodige jongeren in die leeftijdscategorie afhaken bij hun vereniging. Kan er een multifunctioneel sportveld worden aangelegd voor onder meer voetbal en basketbal, waarbij dat veld ook beschikbaar is voor ‘de buurt’?
- Hogeschool Inholland/Nova College
Rondom beide schoolgebouwen is veel steen, waarbij veel ‘quick wins’ werden gezien door eenvoudige aanpassingen. Bijvoorbeeld het plaatsen van basketbalpalen en gebruikmaken van de ‘tribunebankjes’ die er al zijn. Het parkeerterrein van het Nova is ’s avonds vaak leeg: kan er dan niet worden gesport? Of een yogaklas in het schoolgebouw? Geopperd werd een Urban Sports Coördinator aan te stellen die overal in de stad dit soort plekken in kaart brengt en een programma opzet.
- Alliance ‘22
Alliance is al sterk gericht op de verbinding met de buurt (o.a. door beweeggroepen voor ouderen en door kinderopvang op het terrein). Leent zich door de ligging uitstekend voor een combinatie met ‘het duingebied’ (wandelen/hardlopen/fietsen) en kan een brugfunctie vervullen, mogelijk als rust-/startpunt van en naar de duinen. Er liggen met name kansen in het beter verbinden van de locatie met ‘de stad’ als er een betere/veiligere oversteek over de Randweg komt.
- Schaatsbaan
Veel sportfaciliteiten binnen een klein gebied, naast CIOS en IJsbaan ook korfbalvereniging HKC Haarlem, sportvelden en een squash-/fitnesscentrum, maar afgesneden door Randweg en Kleverlaan. Bovendien is er veel autoverkeer en (te?) veel asfalt. Alle losse partijen hebben ruimtegebrek, waar valt ruimte te winnen door samenwerking? Genoemd werden faciliteiten als horeca en een krachthonk.
